Thema’s > Geld

Vaak worden in Turkije naast de Turkse Lira, prijzen (tevens) in euro’s aangegeven. In veel (toeristische) plaatsen worden dan ook euro’s geaccepteerd. Turkse Lira koopt u het voordeligst in Turkije. Niet in eigen land kopen.

De Turkse lira is per 1 januari 2005 vervangen door de nieuwe lira, die een miljoen keer zoveel waard is. De nieuwe Turkse lira werd ingevoerd als onderdeel van economische hervormingen. Eén miljoen Turkse lira werd één nieuwe Turkse lira.  Op 1 januari 2009 verdween de naam “yeni Türk lirasi” (nieuwe Turkse lira) die op 1 januari 2005 werd ingevoerd. De periode van gewenning liep van 1 januari 2005 tot 1 januari 2009. De munt kreeg op de laatste datum haar oorspronkelijke naam weer terug. Het woord yeni (nieuw) werd daarbij uit de naam van de nieuwe munteenheid weggelaten en de biljetten kregen een nieuw uiterlijk.

Nieuw sinds 2009 is dat op de biljetten niet alleen de Vader des Vaderlands, Mustafa Kemal ’Atatürk’ (1881–1938), staat afgebeeld, maar dat ook zes andere historische Turken op het geld prijken. Onder hen een vrouw, wat tot enige discussie leidde. Strenge seculieren bekritiseerden de keuze voor een islamitische feministe en schrijfster. Ze hadden liever gezien dat een vrouw uit Atatürks tijd het biljet van 50 lira had gesierd.

Geldautomaten
Alle banken van Turkije hebben geldautomaten waarmee u met uw Nederlandse bankpas, geld kunt opnemen.
Sommige geldautomaten hebben soms moeite om contact te maken met Nederland. Bij automaten van Akbank en Yapi Kredi bank lukt het vrijwel altijd. Bij elke geldopname wordt een koersopslag berekend die, afhankelijk van de bank, kan oplopen tot 3%. Ook moet je vaak nog een toeslag betalen voor elke opname uit de geldautomaat die varieert van 1,82 euro tot 2,25 euro. Het is daarom aan te raden alleen grotere bedragen op te nemen omdat anders de kosten relatief erg hoog zijn.

Geld en travellers-cheques kunt u bij alle banken snel en met relatief weinig kosten wisselen. De openingstijden van banken zijn van maandag t/m vrijdag van 08.30 uur tot 12.00 uur en van 13.30 uur tot 17.00 uur. De nationale bank is de Merkez Bankasi.

Betalen met creditcards is op veel plaatsen mogelijk, bij enkele filialen van de banken kunt u met een creditcard (Visa, Mastercard) geld opnemen tegen een kleine vergoeding. Toeristen met een Visa-kaart kunnen terecht bij de geldautomaten van de Yapi-Kredi Bank. Creditcards worden bijna overal geaccepteerd. Thomas Cook MasterCard Travellers cheques worden snel vergoed en vervangen in geval van verlies of diefstal. Behalve bij de grotere hotels is het gewoonlijk niet mogelijk om rekeningen met Travellers cheques te voldoen.
Gaat u uit eten, vraag dan eerst even of er creditcards geaccepteerd worden als u geen of te weinig contant geld bij u heeft.
Uit onderzoek van betaalkaartenmaatschappij Visa Europa blijkt dat bijna 800.000 creditcardgebruikers niet weten dat de creditcard voortaan is gekoppeld aan een pincode. Europa bereidt zich voor op één uniform betaallandschap: Single European Payment Area (SEPA). Hierdoor gaan nu al in bijna alle Europese landen creditkaartbetalingen gepaard met het gebruik van een persoonlijke pincode. Om nare verassingen tijdens de vakantie te voorkomen, adviseren we u: Vergeet de pincode van je creditcard niet als je op vakantie gaat.

In Turkije verwacht men in de dienstverlening een fooi van 5-10%. Als u tevreden bent over de service of geleverde diensten, kunt u deze fooi geven. De salarissen van de bevolking liggen erg laag. Vaak moeten zij het van de extraatjes hebben.
Als een excursie naar tevredenheid is verlopen, kunt u een fooi voor uw gids en chauffeur achterlaten. Als een chauffeur tijdens een langere rit (bijvoorbeeld van het vliegveld naar de accommodatie) u prettig vervoerd heeft en u geholpen heeft met uw bagage, wordt het zeer op prijs gesteld als u hem een fooitje geeft. Taxichauffeurs of dolmuschauffeurs verwachten voor de korte rit overigens geen fooi.
U kunt uw kamermeisje aan het begin van uw vakantie iets extra’s geven. Dit doet u bijv. door middel van het geld boven op het hoofdkussen te leggen. Uw kamermeisje zal hier erg blij mee zijn en u hebt er tijdens uw vakantie ook plezier van.

Bij binnenkomst mag u beschikken over een onbeperkte hoeveelheid vreemde valuta, maar Turkse lira’s mogen hooguit ter waarde van TRL 5000 worden in- of uitgevoerd. Bewaar alle bonnen van geldhandelingen. Ze moeten eventueel aan de douane overlegd kunnen worden om te bewijzen dat het geld legaal is gewisseld of om Turks geld terug te wisselen naar euro’s.
Er zijn veel banken in Turkije en bijna allemaal wisselen ze buitenlands geld. Ook bij de grotere hotels kunt u geld wisselen.

Turkije is de laatste jaren duurder geworden, maar ondanks dit ligt het gemiddelde prijsniveau nog steeds iets lager dan in Nederland.

In Turkije is het gebruikelijk dat verkopers hun waar op een, naar westerse maatstaven, nogal opdringerige manier aan de man willen brengen. Het verkoopproces is echter een sociale aangelegenheid. Voor ons nuchtere Hollanders komt elke keer bij het wandelen door de winkelstraatjes het onzekere gevoel omhoog: moet men afdingen of toch maar niet? Zo ja, in welke winkel moet men afdingen en in welke niet… en wat is eigenlijk de richtprijs? “Zijn er dan nergens prijskaartjes?” is steeds de terugkerende vraag…
In de smalle winkelstraatjes, die veel oude centra karakteriseren, wordt men tijdens het onderhandelen over de prijs vaak getrakteerd op een kopje mierzoete thee. Op markten en in veel souvenir en toeristenwinkels is onderhandelen gebruikelijk. Echter in steeds meer winkels en supermarkten gelden vaste prijzen.

Behalve bij het kopen van levensmiddelen en bij het aanschaffen van artikelen in dure winkels in het centrum van de grote steden zult u in Turkije tijdens het winkelen een beroep moeten doen op uw vaardigheid in het af dingen. Het is in Turkije heel normaal zonder te kopen de winkel te verlaten, ook als men u een kopje koffie of thee heeft aangeboden. Na een ronde van kijken en vergelijken kunt u gaan praten over de prijs. Bedenkt u eerst goed wat u voor het desbetreffende voorwerp overheeft en gaat u daar dan met uw bod onder zitten. Het is belangrijk te weten dat u wel moreel verplicht bent te kopen als de verkoper is ingegaan op uw bod of als u na het onderhandelen een prijs bent overeengekomen. U kunt dan niet meer zomaar weglopen. Het vragen naar de prijs maakt overigens geen deel uit van de eigenlijke onderhandelingen; u kunt zonder enige verplichting vragen hoeveel de verkoper wil hebben. Zijn aanbod zal niet eens onredelijk zijn.

Nederlanders kunnen btw terugvragen buiten de EU
Nederlandse vakantiegangers die buiten de Europese Unie kleren, een fotocamera of mp3-speler kopen, laten geld liggen door geen btw terug te vragen. In Amsterdam wijzen winkeliers toeristen er voortdurend op dat ze hier belastingvrij kunnen winkelen. Maar Nederlanders die zelf buiten de EU aankopen doen hebben recht op btw-teruggave als ze buiten de EU op vakantie zijn. Internationaal is afgesproken dat toeristen btw, vaak aangeduid als Value Added Tax, betalen in het land waar ze gekochte spullen gebruiken. Koop je schoenen in Istanboel voor gebruik in Nederland, dan moet de douane in ons land btw innen en niet in Turkije. Kosten de schoenen minder dan €175, dan is de invoer belastingvrij en hoef je ook geen btw te betalen bij aankomst op Schiphol. Zo steek je het voordeel in eigen zak. Vanaf 1 december 2008 is de grens voor belastingvrije invoer omhoog gegaan naar €430. In Turkije geldt een BTW tarief van 18% en minimaal 71 Eruo dient aangekocht te worden om in aanmerking voor terugbetaling te komen. Het recht op btw-teruggaaf is wettelijk geregeld, maar is iets tussen de klant en de winkelier. De verkoper is niet verplicht om btw terug te betalen. Een winkelier ziet vaak op tegen de administratieve rompslomp. Check dus of de winkelier aan de regeling meewerkt voor je iets aanschaft. Zorg dan dat deze je kassabon afstempelt en bewaar dit bonnetje goed. Thuis aangekomen, moet je de bon opsturen naar de winkelier met al je persoonlijke gegevens. Het bedrag wordt dan – als het goed is – op je rekening gestort. Het kan zijn dat de winkelier kosten in rekening brengt en dat je niet het gehele bedrag terugkrijgt. Vraag de btw wel binnen drie maanden na je aankoop terug, anders kun je naar je centjes fluiten.