Thema’s > Cultuur

De Turken zijn een zeer gastvrij volk, daar staan ze om bekend. Die gastvrijheid heeft waarschijnlijk zijn oorsprong in het nomadenbestaan van de Turken in centraal Azië. Hun levenswijze maakte onderlinge solidariteit noodzakelijk. Dorpelingen waren op elkaar aangewezen voor bijvoorbeeld landbouwmachines, waarmee men gezamenlijk het land bewerkte. In arme dorpen van Turkije is dat nog steeds het geval. Gastvrijheid heeft al eeuwenlang een vaste plaats in de levensfilosofie van de inwoners van Turkije. Men vindt het een eer om een gast in huis te hebben.

In Turkse gezinnen is het heel normaal dat de ouders, als ze ouder worden, bij een van de kinderen intrekken. Ouders brengen hun kinderen groot, en als ze zelf zorg nodig hebben, dan bieden hun kinderen dat. Deze instelling komt voor uit de Islam: Wie goed voor zijn ouders zorgt, komt in het hoogste paradijs.

Verjaardagen
In Turkije is het niet gebruikelijk dat kinderen een partijtje geven. Volwassenen komen wel, net als Nederlanders, bij elkaar op bezoek als er iemand jarig is.

Bruiloften
Bruiloften vieren Turken heel anders dan Nederlanders. In Turkije wordt er soms wel twee weken voor uitgetrokken. In Nederland vieren Turken het huwelijksfeest meestal twee dagen. De avond voor het grote feest is er een soort vrijgezellenfeest. De bruidegom gaat dan thuis met de mannelijke familieleden en vrienden bij elkaar zitten.
De bruid viert die avond het hennafeest. Dit gebeurt meestal in een gehuurd zaaltje van een horecagelegenheid. Aan het eind van het feest dansen alle vrouwen om de bruid heen op treurige muziek. Terwijl zij dat doen, dragen ze rode hoofddoekjes. Op het moment dat de bruid haar tranen niet meer kan bedwingen, wordt de rode hennapasta op haar handen gesmeerd. Hieraan is te zien dat zij degene is die gaat trouwen. De andere dames krijgen een potje henna mee naar huis.
De volgende dag haalt de bruidegom de bruid op bij haar ouderlijk huis. Er wordt dan eerst een feestje voor de deur gevierd met Turkse muziek, daarna vertrekt de stoet met auto’s richting een zaal om het feest verder te vieren.

Nationale feestdagen
Behalve de familiefeesten hebben de Turken ook nog een aantal nationale feestdagen. Twee daarvan zijn er speciaal voor kinderen en jongeren.

Religieuze feesten
De Turkse moslims vieren de religieuze feesten, zoals het einde van de vastenmaand ramadan en het offerfeest waarvoor een schaap wordt geslacht. Meer informatie over de islamitische religieuze feesten.

Regionale verschillen
Verschillen tussen het stedelijke en landelijke gebied zijn duidelijk te zien. In de dorpen in de bergen leeft men nog relatief eenvoudig en verre van de Westerse welvaart. 
De normen van de bevolking in de plattelandsdorpen dorpen zijn eenvoudig te respecteren door vakantiegangers: de vrouwen niet in een (al te korte) broek en met ontblote schouders. Hoewel in de steden de normen iets losser zijn, stoort men zich over het algemeen aan al te (westerse) luchtige kleding. 

In de minder toeristische gebieden is het zeer ongewoon om in het openbaar genegenheid voor elkaar te tonen. Zoenen en knuffelen in het openbaar wordt ervaren als hoogst storend. Op een andere manier kussen Turken wel graag. Van jongs af aan wordt ze geleerd de handen van ouderen te kussen als eerbetoon. Bij aankomst of vertrek is het voor mannen en vrouwen gebruikelijk om elkaar te kussen.

Afstand
Als mensen met elkaar een gesprek voeren, staan ze veel dichter bij elkaar dan in het Westen gebruikelijk is.
Het is ook volkomen normaal om twee mannen al pratende hand in hand over straat te zien lopen.

Etiquette
Je mag nooit naar iemand wijzen. Tandenstokers dienen gebruikt te worden met de hand voor de mond en niezen in het bijzijn van anderen is onbeleefd. Verder mag je nooit zo zitten, dat je voetzool zichtbaar is.

Kleding
Turken zijn soms conservatief met betrekking tot kleding en niet gewend aan de (in hun ogen) soms bizarre manier waarop toeristen zich kleden.

Onderhandelen
Onderhandelen is erg normaal in Turkije. Doe het vooral als je souvenirs gaat kopen, het wordt van je verwacht! Neem er de tijd voor. Het is normaal als je tussentijds een kopje thee aangeboden krijgt.
Als je tot een compromis bent gekomen over de prijs, ben je verplicht te kopen. Je kunt natuurlijk wel voortijdig afhaken.
In winkels met levensmiddelen staan de prijzen wel vast. Als souvenirs zijn hier lederwaren te koop, tapijten, goud en zilver.
Wat antiek betreft: het is streng verboden antieke voorwerpen uit te voeren naar het buitenland!

Aile Salonu
In sommige restaurantjes lijkt het of er alleen mannen mogen eten, maar als je erom vraagt, sturen ze je naar de aile salonu, een afgescheiden plek waar ook vrouwen welkom zijn. Dit wil natuurlijk niet zeggen dat je daar niet mag eten als vrouw alleen de Turken zelf houden het onder elkaar liever gescheiden. Dus mannen meestal beneden en families in de aile salonu.

Opdringerigheid
Turken zijn over het algemeen zeer beleefde en gastvrije mensen. In toeristische gebieden kunnen handelaren en kinderen wel eens opdringerig zijn, maar dat is doorgaans aan het gedrag van de toeristen zelf te wijten: Indien je met rust gelaten wilt worden, deel dat dan vriendelijk, maar beslist mee, ook al is dat soms moeilijk.

Gezelschap
Als je je in Turkije even terug wilt trekken, zal iemand je al snel, met een glaasje thee, gezelschap komen houden.
Turken doen alles graag samen. Niet alleen thee drinken en eten, ook allerlei andere bezigheden, zoals koken, naar de markt gaan en reizen. De familie speelt hierbij een belangrijke rol.

Vrouwen
Voor de wet zijn vrouwen gelijk aan mannen, maar in de praktijk is Turkije een uitgesproken mannenmaatschappij, waar vrouwen over het algemeen niet veel te vertellen hebben, zeker op het platteland.
Voor traditionele Turkse vrouwen gelden strenge regels. Totdat een meisje een huwelijkskandidaat heeft gevonden en getrouwd is, zal er door haar familie streng gewaakt worden over haar eerbaarheid en maagdelijkheid.
Alleen reizende westerse vrouwen worden helaas vaak aan het hoofd gezeurd. Een kennelijk ongehuwde, volwassen vrouw alleen op vakantie moet wel haast ‘eerloos’ zijn. In restaurants en theehuizen met het opschrift “aile salonu”(familie salon aanwezig) kun je ongestoord terecht.
Voor vrouwen geldt, meer dan voor mannen, dat ze zich het beste wat conservatief kunnen kleden.
In de toeristische centra is men meer gewend dan elders, maar ook daar geldt: hoe uitdagender de kleding, hoe meer kans op ongewenste aandacht en weerstand. Een vrouw die alleen uitgaat zal haar mannetje moeten staan.