Thema’s > Mustafa Kemal Atatürk

Het maakt niet uit waar je op vakantie gaat in Turkije. Eén persoon kom je overal tegen: Mustafa Kemal Atatürk, de stichter en eerste president van de Turkse republiek. Atatürk oftewel ‘Vader der Turken’, een titel die Mustafa Kemal kreeg uit dank voor zijn verdiensten, is vandaag de dag nog altijd een grote held in Turkije. Zijn hele leven wordt een Turk met Atatürk geconfronteerd als zijn grote voorbeeld. Posters, foto’s en standbeelden zie je in alle overheidsgebouwen, kantoren en winkels. Bij elke stap die je zet, is Atatürk je vóór: op het vliegveld hangt een enorme foto van de Vader der Turken die toekijkt bij het opstijgen van een vliegtuig. In zwembaden zie je foto’s van een zwemmende Atatürk en op scholen een Atatürk die voor de klas staat. Ook op munten en bankbiljetten vindt je zijn afbeelding.

Mustafa Kemal Atatürk werd geboren in 1881 als Mustafa Riza, in Salonika, het tegenwoordige Thessaloniki, de tweede stad van Griekenland. Thessaloniki maakte toen nog deel uit van het Ottomaanse rijk. Zijn vader, Ali Riza Efendi en zijn moeder, Zubeyde Hanim noemden hem Mustafa. Alle andere namen verwierf hij gedurende zijn leven, waarover later meer. Rond zijn zevende jaar ging hij naar de lagere Efendi-school. Zijn favoriete vak was wiskunde, waar hij erg goed in was. Na de lagere school ging hij naar de middelbare Millitaire school. Ook op die school was de wiskundeleraar zijn lievelingsleraar. Omdat de wiskunde leraar ook Mustafa heette kreeg Mustafa een andere naam erbij: Kemal (De perfectionist).

Kort na de Eerste Wereldoorlog, toen de Ottomaanse sultan de kant koos van Duitsland en Oostenrijk-Hongarije, kreeg Mustafa Kemal Atatürk landelijke bekendheid. Mustafa Kemal Atatürk behaalde veel successen in de eerste wereldoorlog als luitenant-kolonel, maar de geallieerden wonnen en bezetten delen van het Ottomaanse rijk. Atatürk begon daarop een onafhankelijkheidsoorlog en bevrijdde Turkije.

Nadat Mustafa Kemal Atatürk in 1923 de Turks republiek stichtte, schafte hij het kalifaat af. Religie en staat werden gescheiden. De Ottomaanse kledij (de fez voor mannen en de sluier voor vrouwen) verdween. Vrouwen kregen stemrecht en het Latijns alfabet werd ingevoerd.

Mustafa Kemal Atatürk kreeg van het Turkse volk in 1934 de naam Atatürk, wat wil zeggen: vader der Turken. Na de dood van Mustafa Kemal Atatürk werd hij opgevolgd door Ismet Inönü, die vanaf 1923 premier was onder Mustafa Kemal Atatürk. Hij zette het beleid van Mustafa Kemal Atatürk voort.

Mustafa Kemal Atatürk overleed in 1938 op 57 jarige leeftijd aan levercirrose.